صنعت خودرو در سال ۱۳۹۹ از نگاه کارشناسان

1400/01/21

سال ۹۹ برای صنعت خودرو در حالی به پایان رسید که پر از فراز و نشیب بود. مسائل مختلفی طی این سال دامنگیر این صنعت بود؛ افزایش نرخ ارز، رشد لجام گسیخته قیمت خودرو در بازار، تعهدات معوق، خودروهای ناقص کف کارخانه، افزایش نرخ نهاده های تولید مبتنی بر نوسان نرخ ارز، قیمت فولاد، قیمت گذاری دستوری خودرو و تحریم از جمله این مشکلات بودند. از سوی دیگر، حرکت به سمت داخلی سازی بیش تر، حضور مؤثر و پررنگ تر قطعه سازان برای تعمیق داخلی سازی، افزایش میزان تولید، معرفی محصولات جدید، آرامش نسبی ای که در پایان سال در بازار خودرو به وجود آمد و همچنین اعلام تولید محصولات جدید و تولید انبوه آن برای سال ۱۴۰۰ بخش سفید و مثبت ماجرا بودند. در همین رابطه، ۵ پرسش را با برخی کارشناسان درمیان گذاشتیم. از این میان، برخی بنا به دلایل مختلف نتوانستند در این مسیر همراهی کنند و برخی دیگر نیز وقت گذاشتند به زعم خود به پرسش های اسب بخار پاسخ دادند. این پرسش ها پیش از نام گذاری سال جدید و در واقع، پیش از شروع  سال نو مطرح شده اند. در این بخش به سراغ گفت و گو با دکتر فرهاد احتشام زاد، رئیس سابق انجمن وارد کنندگان خودرو، رفته ایم که به ۵ سوال اصلی اسب بخار پاسخ داده است.

پرسش ها:

۱- مهم ترین اقدامی که در صنعت خودرو انجام شده چیست؟ ۲- چه تصمیم و برنامه‌ای تأثیر بسیار منفی گذاشت؟ ۳- پیش بینی برای سال ۱۴۰۰٫ ۴- آیا با واردات خودرو موافق هستید؟ ۵- الگوی شما برای توسعه پایدار چیست؟

۱- پاسخ به پرسش اول

نسیم نیکلاس طالب، نویسنده کتاب فاخر قوی سیاه، داستان بوقلمونی را تعریف می کند که توسط مزرعه داری، ١٠٠٠ روز غذای خوب دریافت می کرد.  بوقلمون با دیدن مزرعه دار سریعاً یاد غذای خوب بیشتر و همیشگی اش می افتاد. روز هزارم به پشتوانه هزار روز خاطره خوش، در اوج اعتماد به نفس خود بود، اما روز هزار و یکم که دو روز قبل از روز عید شکرگذاری بود شرایط تغییر کرد. این بار مزرعه داری را دید که تبری تیز در دستش داشت و سریعاً فهمید آن چه همیشه انتظار داشت دیگر اتفاق نمی افتد و روزهای خوب تا ابد ادامه ندارند. در سال ۱۳۹۹ که دولت ناشی از سر درگمی در کلاف تحریم نفت، کرونا، فشارهای انتخاباتی و تورم روز افزون با مشکلات بسیاری روبه‌رو بود، سبب شد صنایع دارای پز ملی و خودکفایی کشورمان که همیشه به رانت دولت های نفت فروش متکی بوده اند، با شرایط عدم پول پاشی های دولت روبه‌رو شوند و فریادشان به هوا رفت. بوقلمون های ما تبر را در دست دولت دیدند. اما از آن جا که واقعیت همیشه مطابق داستان پیش نمی رود، در این داستان بوقلمون قربانی شده ما، نه خودروسازان یا قطعه سازان، بلکه مردمی بودند که هزینه های سربار بی کفایتی را  در قالب افزایش قیمت از جیب شان پرداخت کردند.

۲- پاسخ به پرسش دوم

به باور من، اگر از نقش ضعیف کابینه دولت در جلوگیری از بروز سینرژی بحران های کنونی چشم پوشی کنیم و اگر باز هم تغییر مجدد سکان‌دار وزارت صمت در نیمه سال جاری را به عنوان ششمین گزینه این وزارتخانه کلیدی در دولت‌های آقای روحانی را نیز فراموش کنیم، عدم خصوصی سازی شرکت‌های خودروسازی شبه دولتی تکرار املای غلط سیاست‌گذاری های دولت‌های پیشین و منشا تأثیر منفی بر صنعت خودرو کشور بوده است.

۳- پاسخ به پرسش سوم

با توجه به ادامه موج کرونا، عدم امکان خصوصی سازی خودروسازان، افزایش دستمزد کارگران، سر در گمی بازار ناشی از بحران‌های انتخابات ریاست جمهوری تا اواسط سال آتی، افزایش تورم، افزایش اصل و فرع بدهی های روزشمار بانکی خودروسازان، انباشت زیان تجمعی با تابع نمایی، کاهش قدرت خرید مردم، ادامه لج بازی ها و نادیده گرفتن نظرات کارشناسان و خبرگان حوزه خودرو، انتظاری جز بحران شدیدتر برای این بخش از صنعت متصور نیستم.

۴- پاسخ به پرسش چهارم

تا زمان عدم خروج از شرایط انزوای اقتصادی بین المللی، عدم تعیین تکلیف نحوه بقا قطعه سازان و عدم خصوصی سازی خودروسازان که هر سه از اهمیت یکسانی برخوردار هستند، هرگونه اعلام نظر موافقی در این بخش تأثیری در آزادسازی واردات خودرو نداشته و کماکان نخواهد داشت.

۵- پاسخ به پرسش پنجم

جامعه شناسان عبور از مدرنیزاسیون (نو کردن ظاهر زندگی) به مدرنیته (تحولات فکری فرهنگی رفتاری و نو کردن اندیشه و افکار) را توسعه می نامند. بنابراین پس از عبور از سطح رفاه و سطح رضایت (چهار سطح اولیه هرم مازلو) می توان انتظار توسعه را داشت که از مهم‌ترین نشانه های توسعه، امکان رقابت در بازار جهانی است. برای ایجاد قابلیت رقابت جهانی، پس از باز کردن درهای تجارت، نیازمند تئوری و نهاد اقتصادی، اتاق فکر و مذاکرات منسجم در سطح کلان کشور با جامعه بین الملل هستیم. پس از انجام این مهم به عنوان زیرساخت توسعه ملی، امکان صحبت در خصوص توسعه پایدار در بخش‌های فرعی، اعم از صنعت خودرو را خواهیم داشت. در شرایط تحریم و انزوای بین المللی، کلیه کالاها تبدیل به کالای استراتژیک خواهند شد و از آن جا که منابع محدود هستند، توزیع منابع محدود در بین تنوع زیاد کالاها، سبب خواهد شد که هیچ کدام از کالاهای تولیدی توان رقابت در سطح بین المللی را نداشته باشند. باید در نظر داشت که در شرایط تحریم که دارای پیشینه طولانی ای در کشور ماست، از ابتدا نیز هدف «رفع نیاز به هر شکل ممکن» بوده است و نه «تأمین بهترین ها». https://asbe-bokhar.com/article/news/automotive-industry-1399-perspective-various-experts-part-iii-2/